cân bằng cuộc sống

Công việc, Tình yêu và Giải trí: Bạn có cân bằng không?

Đêm qua, tôi đã ngủ gật khi xem các bài giảng của TED có tựa đề Life Lessons and Confessions trên Netflix. Chúng vẫn tiếp tục phát, mặc dù tôi đã ngủ gật. Tôi thức dậy vào một giờ sáng sớm với giọng nói của Doris Kearns Goodwin trích dẫn lời một trong những người cố vấn của tôi, Erik Erikson. Người đã từng nói, “Những người giàu có nhất và đầy đủ nhất cố gắng đạt được sự cân bằng nội tâm giữa ba khía cạnh: công việc, tình yêu và giải trí.”

Bài giảng TED của Goodwin, Learning from the Past Presidents, dựa trên những lời dạy của Erikson. Cô đã tham dự một cuộc hội thảo do Erikson dẫn đầu khi còn là một sinh viên tốt nghiệp tại Harvard và nói:

Erikson dạy chúng ta rằng cuộc sống giàu có và đầy đủ nhất cố gắng đạt được sự cân bằng nội tâm giữa ba khía cạnh: công việc, tình yêu và giải trí. Và theo đuổi một khía cạnh mà không quan tâm đến khía cạnh khác; là đang mở lòng mình với nỗi buồn tận cùng ở tuổi già. Trong khi theo đuổi cả ba với sự tận tuỵ như nhau; là để có thể có một cuộc sống không chỉ tràn đầy thành tích mà còn cả sự thanh thản.

Goodwin có thể sử dụng khả năng kể chuyện tuyệt vời của mình; để dệt nên một câu chuyện kể lại những trải nghiệm cuộc sống của chính cô từ thời thơ ấu cho đến khi trưởng thành; trên bối cảnh hiểu biết sâu sắc của cô về Abraham Lincoln và Lyndon B. Johnson. Trong bài giảng này, Goodwin đưa ra những chân lý phổ quát về cách mỗi chúng ta có thể tìm thấy sự thỏa mãn và cân bằng nội tâm trong cuộc sống của mình. Nếu có thời gian, mời các bạn dành ít phút xem bài giảng TED của Goodwin.

1. Cuộc sống của bạn có thể trở nên đáng giá hay không?

Erik Erikson là một nhà tâm lý học phát triển và nhà phân tích tâm lý; người đã đặt ra các thuật ngữ “khủng hoảng danh tính” (identity crisis) và “sự chuyển giao” (generativity). Erikson mô tả sự chuyển giao là “mối quan tâm đối với việc thiết lập và hướng dẫn thế hệ tiếp theo.” Lý thuyết của Erikson về các giai đoạn phát triển tâm lý xã hội và tầm quan trọng của “khả năng phát triển” trong cuộc sống sau này đã gây được tiếng vang với tôi trong những tuần gần đây. Điều này có lẽ là bởi vì, tôi là cha của một đứa trẻ 8 tuổi, người đang ở rìa của năm chữ “O” lớn.

Trong độ tuổi từ 40 đến 65, Erikson đưa ra giả thuyết rằng tất cả chúng ta đều phải đối mặt với câu hỏi hiện sinh, “Tôi có thể làm cho cuộc sống của tôi có giá trị không?”. Và cuộc khủng hoảng tâm lý xã hội về “sự chuyển giao so với sự trì trệ”. Cá nhân tôi nhận thấy mô hình của Erikson cực kỳ hữu ích khi vừa là cha mẹ; vừa là người đối phó với cuộc khủng hoảng tiềm ẩn giữa cuộc đời.

Vào thời điểm này trong cuộc đời tôi, bài giảng TED của Goodwin là một món quà trời cho. Trong vài tháng qua, tôi đã kiểm tra lại tám giai đoạn phát triển tâm lý xã hội của Erikson qua lăng kính cuộc sống của chính tôi và của con tôi. Khi con gái tôi lên 8 tuổi, tôi đang tìm kiếm những lời khuyên về cách nuôi dạy con cái; để giúp con định hướng giai đoạn “sự cần cù so với sự tự ti”.

Giống như mọi đứa trẻ cùng tuổi, Erikson sẽ nói rằng con gái tôi tập trung vào việc phát triển cảm giác tự hào và thành tích cá nhân. Cô bé hỏi một câu hỏi hiện sinh; “Con có thể tồn tại và phát triển trong thế giới của con người và vạn vật không?”. Tôi đã viết về điều này trong một bài đăng gần đây; “Một câu hỏi đơn giản có thể giúp phá vỡ chu kỳ lo âu.” Tôi thực sự tin rằng việc không trở thành cha mẹ quá quan tâm và bảo vệ con mình; sẽ dẫn đến thành công ở giai đoạn phát triển này; và củng cố ý thức độc lập, năng lực và giá trị bản thân. Erik Erikson nổi tiếng đã nói:

Tất cả chúng ta đều lờ mờ cảm thấy rằng danh tính lịch sử thoáng qua của chúng ta; là cơ hội duy nhất trong muôn đời để được sống như một người nào đó ở đây và bây giờ. Chính vì thế chúng ta sợ hãi những tiềm năng; mà chúng ta nhận thức nó rõ nhất khi còn trẻ hoặc rất già; rằng cuối cùng chúng ta có thể thấy rằng chúng ta đã sống sai hoặc không thực sự sống.

Tôi thấy những lời này là một lời nhắc nhở mạnh mẽ để tránh “sống sai; hoặc không thực sự sống”. Baz Luhrman tin rằng, “Một cuộc đời sống trong sợ hãi … là một cuộc đời chỉ sống có một nửa.” Tôi đồng ý.

2. Cân bằng công việc và cuộc sống

Bạn làm việc bao nhiêu giờ một tuần? Bạn có yêu thích những gì bạn làm không? Mục tiêu cuối cùng đối với tôi và hầu hết những người tôi biết; là tìm cách kiếm sống bằng cách làm điều gì đó mà bạn yêu thích và đam mê. Gần đây, tôi đã nói thêm tầm quan trọng của việc dồn hết tâm huyết vào công việc sẽ giúp tôi tồn tại lâu hơn với tiêu chí này.

Như Goodwin mô tả trong bài giảng TED của cô ấy; việc tìm kiếm một nghề nghiệp có tiềm năng làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn vừa là một tham vọng cao cả; vừa là một trong những điều dẫn đến sự hoàn thiện sau này trong cuộc sống. Cô ấy nói:

Đối với lĩnh vực công việc, tôi nghĩ những gì cuộc đời của Abraham Lincoln gợi ý rằng; tham vọng mãnh liệt là một điều tốt. Ông có một tham vọng rất lớn. Nhưng nó không chỉ đơn giản là cho chức vụ, quyền lực hay danh tiếng hay sự nổi tiếng; đó là nền tảng để hoàn thành một điều gì đó đủ xứng đáng trong cuộc sống; để anh ta có thể làm cho thế giới tốt đẹp hơn một chút.

Khi lớn lên, ông phát triển một niềm an ủi nhất định từ quan niệm Hy Lạp cổ đại; nhưng cũng theo các nền văn hóa khác; rằng nếu bạn có thể đạt được điều gì đó xứng đáng trong cuộc đời mình; bạn có thể sống tiếp trong ký ức của người khác. Danh dự và danh tiếng của bạn sẽ tồn tại lâu hơn sự tồn tại trên mặt đất của bạn. Và tham vọng đó đã trở thành kim chỉ nam cho ông.

Tôi thấy tham vọng để lại thế giới một điều gì đó tốt đẹp hơn của Lincoln đầy cảm hứng. Cá nhân tôi cố gắng làm điều này thông qua các tương tác hàng ngày của tôi với mọi người; bài viết của tôi; và cuộc đua đường trường từ thiện hàng năm của tôi (The Provincetown 10K); gây quỹ cho tổ chức phi lợi nhuận địa phương. Còn bạn thì sao? Kim chỉ nam của bạn là gì? Năng lực chung có quan trọng đối với bạn trong giai đoạn này của cuộc đời không?

3. Cân bằng trong khía cạnh tình yêu

Khía cạnh tình yêu có thể bao gồm: gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và đối tác lãng mạn. Cuối cùng, cân bằng trong tình yêu là nuôi dưỡng các kết nối xã hội gắn bó; và các mối quan hệ mật thiết. Bạn đánh giá thế nào về bản thân và những người thân thiết với mình trong chuyện “yêu đương”?

Khi tôi nghe Goodwin kể những câu chuyện của cô ấy về Johnson, tôi đã nhớ đến cha của mình. Cha tôi dốc hết sức mình vào công việc và sự nghiệp của mình; với chi phí là các mối quan hệ thân thiết. Khi ông ấy đột ngột qua đời vì một cơn đau tim; tôi nhận ra rằng ông thực sự cô đơn như thế nào vào cuối đời; và tôi tự hứa sẽ đặt mạng lưới quan hệ của mình thành ưu tiên hàng đầu.

Như William James đã quan sát một cách khôn ngoan; “Con người được sinh ra trong khoảng đời nhỏ bé này; trong đó điều tuyệt vời nhất là tình bạn và sự thân thiết của nó. Nhưng họ bỏ rơi tình bạn và sự thân thiết của mình mà không cần tu luyện; để chúng phát triển như ý muốn bên vệ đường, mong đợi chúng được “giữ” bằng lực quán tính. “

Tổng kết sự thiếu cân bằng của Johnson trong lĩnh vực tình yêu, Goodwin chia sẻ:

Đối với khía cạnh tình yêu này, bao gồm gia đình, bạn bè và đồng nghiệp; cũng đòi hỏi phải làm việc và có cam kết. Lyndon Johnson mà tôi đã thấy trong những năm cuối đời; khi tôi giúp ông ấy viết hồi ký; là một người đàn ông đã dành rất nhiều năm để theo đuổi công việc, quyền lực và thành công cá nhân; đến nỗi ông ấy hoàn toàn không có tâm linh hay cảm xúc. Những nguồn lực giúp Lyndon vượt qua những ngày sau khi nhiệm kỳ tổng thống không còn nữa.

Tuy nhiên, nhiều năm tập trung vào công việc và thành công cá nhân có nghĩa là khi nghỉ hưu; ông không thể tìm thấy niềm an ủi nào trong gia đình, trong giải trí, thể thao hay sở thích. Dường như lỗ hổng trong tim ông quá lớn mà ngay cả tình yêu thương gia đình cũng không thể lấp đầy. Khi tinh thần của ông sa sút, cơ thể suy sụp cho đến khi; tôi tin rằng; ông ấy từ từ mang đến cái chết của chính mình.

4. Cân bằng trong khía cạnh giải trí

Với tư cách là một bậc cha mẹ, tôi vô cùng biết ơn về bài viết của Peter Grey, đồng nghiệp của Psychology Today; về tầm quan trọng của việc giải trí và Free to learn để học của anh ấy. Đối với mọi người ở mọi lứa tuổi, giải trí đã bị loại bỏ khỏi cuộc sống hiện đại của chúng ta. Cá nhân tôi tìm thấy nhiều cửa hàng vui chơi chủ yếu liên quan đến hoạt động thể chất, phiêu lưu, khiêu vũ; và đi cà phê trò chuyện hàng ngày.

Bạn thường giải trí như thế nào? Như Goodwin đã chỉ ra trong bài giảng của mình, sự hài hước và tiếng cười trong các tương tác xã hội là một cách để giải trí; gắn liền với khía cạnh tình yêu và các mối quan hệ. Thật không may, cuộc sống của chúng ta không có việc giải trí. Nhìn vào lĩnh vực này; thông qua nghiên cứu điển hình của Lincoln và Johnson; Goodwin nói:

“Đối với khía cạnh, mà Johnson chưa bao giờ học cách tận hưởng; qua nhiều năm, tôi đã học được rằng thậm chí lĩnh vực này đòi hỏi sự cam kết đủ thời gian và năng lượng; để một sở thích, một môn thể thao, một tình yêu âm nhạc; hoặc nghệ thuật, hoặc văn học, hoặc bất kỳ hình thức giải trí nào; có thể mang lại niềm vui, sự thư giãn và tái tạo năng lượng thực sự.

Một hình thức thư giãn thậm chí còn quan trọng hơn đối với Lincoln; mà Lyndon Johnson không bao giờ có thể tận hưởng; đó là yêu thích sự hài hước bằng một cách nào đó; và cảm nhận những phần vui của cuộc sống có thể một chút soi sáng cho nỗi buồn. Ông từng nói rằng ông cười để không khóc; rằng một câu chuyện hay, đối với ông, còn hơn một giọt rượu whisky.”

5. Làm thế nào để cải thiện sự cân bằng trong cuộc sống?

Có một từ Hopi, “koyanasquatsi”, có nghĩa là “cuộc sống mất cân bằng.” Chỉ cần xác định rằng cuộc sống của bạn đang mất cân bằng có thể là bước đầu tiên; để điều chỉnh trạng thái cân bằng của bạn.

Khi tôi tự hỏi mình, “Làm thế nào tôi có thể cải thiện sự cân bằng nội tâm trong cuộc sống của mình?” Tôi thấy rằng những hiểu biết của Erikson và lời khuyên của Goodwin về cách cân bằng giữa ba khía cạnh công việc, tình yêu và giải trí rất hữu ích. Xác định ba khía cạnh này và sau đó kiểm kê các ví dụ cụ thể về cam kết thời gian và năng lượng của tôi trong mỗi khía cạnh giúp dễ dàng xác định các bước tiếp theo để hướng đến cân bằng nội tâm.

Những lĩnh vực nào trong sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống của bạn có vẻ kém hơn? Giữa ba khía cạnh công việc, tình yêu và giải trí, bạn có dành một lượng thời gian và sức lực không tương xứng cho một trong ba khía cạnh này không? Bạn có thể làm gì để điều chỉnh sự mất cân bằng này?

Kết lại, tôi đã đưa vào phân đoạn cuối cùng từ bản ghi bài giảng TED của Goodwin, trong đó cô ấy nói về câu chuyện cuộc đời của chính mình; mối quan hệ của cô ấy với cha và các con trai, cũng như nguồn gốc gen. Cá nhân tôi có thể liên tưởng đến sức hút từ việc muốn truyền lại ý tưởng và niềm đam mê của cha mẹ bạn cho thế hệ sau. Goodwin ghi lại những cảm xúc này một cách hùng hồn bằng cách kể chuyện và ký ức hết lòng của mình:

Vâng, mặc dù cha tôi qua đời vì một cơn đau tim đột ngột khi tôi vẫn còn ở tuổi 20, trước khi tôi kết hôn và có ba con trai, tôi đã truyền ký ức của ông ấy; cũng như tình yêu bóng chày của ông ấy; cho các con trai của tôi. Ngay cả bây giờ, khi tôi ngồi với các con trai của tôi với những tấm vé, đôi khi tôi có thể nhắm mắt lại phía trước mặt trời và tưởng tượng mình, một cô gái trẻ một lần nữa, trong sự hiện diện của cha tôi.

Tôi phải nói rằng có phép thuật trong những khoảnh khắc này. Khi tôi mở mắt ra và nhìn thấy các con tôi ở nơi mà cha tôi đã từng ngồi; tôi cảm thấy một lòng trung thành và tình yêu thương vô hình gắn kết các con tôi với người ông mà khuôn mặt họ chưa bao giờ có cơ hội nhìn thấy; nhưng trái tim và tâm hồn của ông đã đến để biết qua tất cả những câu chuyện tôi đã kể.

Đó là lý do tại sao, cuối cùng, tôi sẽ luôn biết ơn tình yêu với lịch sử đầy tò mò này; nó cho phép tôi dành cả đời để nhìn lại quá khứ. Cho phép tôi học hỏi từ những con số lớn này về cuộc đấu tranh cho ý nghĩa cuộc sống. Cho phép tôi tin rằng những người riêng tư mà chúng tôi yêu quý và đã mất trong gia đình của chúng tôi; và những nhân vật công chúng chúng tôi tôn trọng trong lịch sử của mình; giống như Abraham Lincoln muốn tin; thực sự có thể sống tiếp, miễn là chúng tôi cam kết kể kể lại những câu chuyện của cuộc đời họ.

Bạn muốn để lại di sản gì? Tôi đã rất thẳng thắn trong một bài đăng trên blog Psychology Today gần đây, “Mặt tối của nhiệm vụ huyền bí và tinh thần phiêu lưu,” về những thiếu sót của bản thân và sự thiếu cân bằng giữa công việc, tình yêu và vui chơi ở các giai đoạn khác nhau trong cuộc đời. Tìm kiếm sự cân bằng công việc và cuộc sống cùng với tình yêu và vui chơi vẫn là một công việc đang được tiến hành đối với tôi.

Điều đó nói rằng, mỗi ngày, tôi đang tiến gần hơn đến việc đạt được sự cân bằng này — đặc biệt là vì tôi đã gắn thẻ nó và xác định tầm quan trọng của việc tránh “koyanasquatsi”. Hy vọng rằng, việc đọc bài viết này sẽ giúp bạn xác định những cách hành động để tạo ra sự cân bằng hơn giữa công việc, tình yêu và vui chơi trong cuộc sống của bạn.

Dịch bởi Đỗ Khánh Linh từ Work, Love, Play: Do You Have a Healthy Inner Balance?

Bài viết liên quan: Trí tuệ cảm xúc cho một tình yêu trọn vẹn và bền vững

Vũ Phi Yên - Thạc sĩ - Chuyên gia Tâm Lý lâm sàng

Thạc sĩ – Chuyên gia Tâm Lý lâm sàng. Viện phó Viện Nghiên cứu và Phát triển Nguồn Lực Việt