Bạn đã hiểu đúng về trí tuệ cảm xúc hay chưa?

Rút ra từ nhiều nguồn khác nhau, một định nghĩa đơn giản về trí tuệ cảm xúc (còn được gọi là Chỉ số cảm xúc, hoặc Emotion Quotient – EQ) mô tả khả năng theo dõi cảm xúc của chính bạn cũng như cảm xúc của người khác, để phân biệt và gắn nhãn các cảm xúc khác nhau một cách chính xác và sử dụng thông tin cảm xúc để hướng dẫn suy nghĩ và hành vi của bạn và ảnh hưởng đến người khác (Goleman, 1995; Mayer & Salovey, 1990).

Trí tuệ cảm xúc là thứ chúng ta sử dụng khi đồng cảm với đồng nghiệp, trò chuyện sâu sắc về mối quan hệ của chúng ta với những người quan trọng và cố gắng quản lý một đứa trẻ ngỗ ngược hoặc quẫn trí. Nó cho phép chúng ta kết nối với những người khác, hiểu bản thân mình hơn và sống một cuộc sống đích thực, lành mạnh và hạnh phúc hơn.

1. Bốn yếu tố cấu thành trí tuệ cảm xúc

Trí tuệ cảm xúc thường được định nghĩa bởi bốn thuộc tính:

• Quản lý bản thân – Bạn có thể kiểm soát cảm xúc và hành vi bốc đồng, quản lý cảm xúc của mình theo những cách lành mạnh, chủ động, tuân thủ các cam kết và thích ứng với hoàn cảnh thay đổi.
• Tự nhận thức – Bạn nhận ra cảm xúc của chính mình và cách chúng ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành vi của bạn. Bạn biết điểm mạnh và điểm yếu của mình, và có sự tự tin.
• Nhận thức xã hội – Bạn có sự đồng cảm. Bạn có thể hiểu cảm xúc, nhu cầu và mối quan tâm của người khác, nắm bắt các tín hiệu cảm xúc, cảm thấy thoải mái về mặt xã hội và nhận ra động lực quyền lực trong một nhóm hoặc tổ chức.
• Quản lý mối quan hệ – Bạn biết cách phát triển và duy trì các mối quan hệ tốt, giao tiếp rõ ràng, truyền cảm hứng và ảnh hưởng đến người khác, làm việc nhóm tốt và quản lý xung đột.

Mặc dù có nhiều loại trí thông minh và chúng thường được kết nối với nhau, nhưng có một số khác biệt rất đáng kể giữa chúng.

2. EQ so với IQ

EQ là trí tuệ cảm xúc, như đã nói ở trên, là tất cả về việc xác định cảm xúc của bản thân và người khác, liên quan đến người khác và truyền đạt cảm xúc của chúng ta (Cherry, 2018a).

Mặt khác, IQ là trí thông minh nhận thức. Đây là trí thông minh mà mọi người thường quen thuộc nhất, vì nó là loại thường được nhắc đến nhiều nhất khi từ “thông minh” được sử dụng. Đây cũng là loại thường được đo lường nhất thông qua kiểm tra và ước tính thông qua những thứ như điểm trung bình.

3. Trí tuệ xã hội so với Trí tuệ cảm xúc

Trí tuệ xã hội có liên quan chặt chẽ đến trí tuệ cảm xúc hơn là chỉ số IQ, vì cả hai đều liên quan đến việc điều hướng các tình huống xã hội hoặc cảm xúc. Tuy nhiên, đây là hai loại trí thông minh khác biệt ngay cả khi chúng có phần trùng lặp.

Trí tuệ cảm xúc liên quan nhiều hơn đến hiện tại, trong đó nó được sử dụng để xác định và quản lý cảm xúc trong thời điểm này.

Trí tuệ xã hội sử dụng một số kỹ năng và khả năng giống nhau nhưng thường tập trung vào tương lai. Nó cho phép bạn hiểu được cảm xúc, tính cách và hành vi của bản thân và những người khác để tìm kiếm kết quả tích cực (Chou, 2016).

4. Trí tuệ cảm xúc trong Tâm lý học

Trí tuệ cảm xúc đã lấp đầy một khoảng trống trong hiểu biết chính thống về trí thông minh, đặc biệt là đối với các nhà tâm lý học. Mọi người dường như luôn có hiểu biết chung rằng IQ không phải là tất cả, nhưng các lý thuyết về cái gì, chính xác, các thành phần quan trọng khác rất khác nhau và các nhà tâm lý học không thể thống nhất về một khái niệm hoặc ý tưởng.

Khi ý tưởng về trí thông minh cảm xúc lần đầu tiên được giới thiệu; các nhà tâm lý học nhận ra rằng đó là khía cạnh của trí thông minh mà họ đang thiếu.

Lược dịch bởi Đỗ Khánh Linh từ What is Emotional Intelligence?