nỗi buồn mùa lễ

Nỗi buồn mùa lễ: triệu chứng và nguyên nhân

Những ngày nghỉ lễ thường được coi là khoảng thời gian hạnh phúc và vui mừng, nhưng đối với một số người, nó có thể là khoảng thời gian suy tư đau đớn, buồn bã, cô đơn, lo lắng và trầm cảm. Cảm thấy buồn bã suôt mùa lễ thường từ tháng 11 đến tháng 12, thường được gọi là nỗi buồn mùa lễ.

Mặc dù ít nghiêm trọng hơn trầm cảm lâm sàng, những cảm giác này có thể có tác động lớn đến khả năng hoạt động bình thường của bạn trong thời gian này trong năm.

Tổng quan

Ngay cả những người yêu thích kỳ nghỉ cũng có thể trải nghiệm nỗi buồn trong mùa bận rộn này. Những ngày nghỉ lễ thường là thời điểm mà cảm xúc và nhu cầu cao, có thể khiến nhiều người cảm thấy căng thẳng và kiệt sức.

Nỗi buồn mùa lễ không phải là một chứng rối loạn được chính thức công nhận, nhưng điều đó không có nghĩa là vấn đề sức khỏe tâm lý này nên bị bỏ qua.

Những ngày nghỉ lễ có thể là khoảng thời gian đặc biệt căng thẳng đối với những người đang phải đương đầu với tình trạng sức khỏe tâm lý hiện có. Trong một cuộc khảo sát của Liên minh Quốc gia về Bệnh Tâm thần (NAMI), 64% những người mắc bệnh tâm lý hiện tại cho biết những ngày nghỉ khiến tình trạng của họ trở nên tồi tệ hơn.

Các triệu chứng của nỗi buồn mùa lễ

Triệu chứng phổ biến nhất của nỗi buồn mùa lễ là cảm giác buồn dai dẳng hoặc lặp đi lặp lại bắt đầu trong kỳ nghỉ lễ. Cảm giác này có thể khác nhau về cường độ và thời gian. Một số người có thể cảm thấy buồn bã theo chu kỳ, nhưng trải qua những khoảng thời gian ngắn cảm thấy lạc quan hơn.

Một số dấu hiệu của nỗi buồn mùa lễ có thể bao gồm:

  • Khó tập trung
  • Cảm thấy cáu kỉnh hoặc tức giận
  • Cảm giác kiệt sức và mệt mỏi
  • Cảm giác cô đơn
  • Thiếu niềm vui trong các hoạt động bình thường
  • Mất hứng thú với các hoạt động mà bạn thường yêu thích
  • Ngủ nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường
  • Rắc rối khi đưa ra quyết định
  • Rút tiền từ bạn bè và gia đình

Ngay cả khi tham gia vào những thứ mà bình thường họ sẽ thích, những người thích thú với nỗi buồn mùa lễ vẫn gặp khó khăn khi tận hưởng bản thân. Các hoạt động liên quan cụ thể đến kỳ nghỉ, chẳng hạn như các sự kiện xã hội, bữa ăn gia đình và tặng quà, thực sự có thể gây ra cảm giác lo lắng hoặc buồn bã.

Thật không may, đôi khi mọi người chuyển sang cơ chế đối phó không lành mạnh để giải quyết nỗi buồn và căng thẳng trong kỳ nghỉ. Uống rượu quá nhiều, ăn quá nhiều và ngủ không ngon giấc có thể khiến các triệu chứng của kỳ nghỉ lễ càng thêm rõ rệt.

Có sự khác biệt giữa việc trải qua kỳ nghỉ lễ, trong đó các triệu chứng nhẹ hơn và biến mất sau khi kỳ nghỉ kết thúc, và tình trạng nghiêm trọng hơn như rối loạn cảm xúc theo mùa hoặc rối loạn trầm cảm nặng.

Nếu các triệu chứng theo mùa khiến bạn lo lắng nghiêm trọng hoặc dai dẳng, bạn nên nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần để xác định xem những gì bạn đang gặp phải là một rối loạn tâm trạng nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân gây ra nỗi buồn mùa lễ

Có một số lý do tại sao mọi người có thể trải nghiệm kỳ nghỉ blues. Một số nguyên nhân có thể bao gồm:

  • Kiệt sức
  • Khó khăn về tài chính; tự dư dả về tài chính hoặc chật vật để mua quà cho gia đình và bạn bè có thể tạo thêm gánh nặng
  • Không thể về nhà trong những ngày nghỉ; nhớ gia đình và bạn bè của bạn có thể làm cho những ngày lễ trở nên đặc biệt cô đơn
  • Hoài niệm về những ngày lễ trong quá khứ
  • Hỗ trợ xã hội kém, cô lập và cô đơn
  • Nhấn mạnh; những ngày nghỉ lễ có thể rất bận rộn và tất cả những căng thẳng đó đôi khi có thể khiến bạn khó cảm thấy kỳ nghỉ vui vẻ
  • Căng thẳng đối phó với đại gia đình, đặc biệt nếu bạn không hòa thuận
  • Kỳ vọng không thực tế; đặt tầm nhìn của bạn quá cao và không đáp ứng được những kỳ vọng đó

Bởi vì những ngày lễ đánh dấu một năm mới sắp đến, mọi người cũng có thể bắt đầu suy ngẫm về một năm đã qua và trải qua cảm giác tiếc nuối hoặc thất bại. Họ có thể nghĩ về những mục tiêu mà họ đã đạt được và những điều họ muốn làm hoặc hoàn thành và cảm thấy khó chịu nếu họ không đạt được những kỳ vọng đó.

Đôi khi việc đặt nhiều hy vọng vào mùa lễ cũng có thể dẫn đến căng thẳng, lo lắng và buồn bã. Việc thương mại hóa quá mức các ngày lễ tạo ra kỳ vọng rằng mọi người được cho là sẽ cảm thấy niềm vui không ngừng và cổ vũ ngày lễ. Nó tạo ra áp lực để cảm nhận một cách rất cụ thể, điều này làm tăng thêm một yếu tố gây căng thẳng khác vào thời gian đã bận rộn trong năm.

Thêm gánh nặng của việc chăm sóc người giúp việc nhà, chuẩn bị và phục vụ bữa ăn, mua sắm quà tặng và các công việc chuẩn bị cho kỳ nghỉ khác có thể gây ra nhiều lo lắng hơn.

Không chỉ người lớn mới có xu hướng buồn bã theo mùa. Các bậc cha mẹ nên nhận ra rằng trẻ em và thanh thiếu niên cũng dễ bị ảnh hưởng bởi nỗi buồn mùa lễ. Những thay đổi trong thói quen, đối phó với các vấn đề gia đình, nhớ bạn bè và cảm thấy căng thẳng về kỳ nghỉ đều có thể góp phần vào cảm giác buồn và lo lắng ở trẻ. Để ý các dấu hiệu và nói chuyện với bác sĩ nhi khoa của con bạn nếu bạn lo lắng.

Lược dịch bởi Đỗ Khánh Linh từ An Overview of Holiday Blues

Vũ Phi Yên - Thạc sĩ - Chuyên gia Tâm Lý lâm sàng

Thạc sĩ – Chuyên gia Tâm Lý lâm sàng. Viện phó Viện Nghiên cứu và Phát triển Nguồn Lực Việt